Vlaams Parlementslid Els Ampe klaagt aan dat haar nieuwe politieke partij ‘Voor U’ nog niet wordt meegenomen in politieke peilingen en dat ze niet wordt uitgenodigd voor mediadebatten. Maar op basis waarvan bepalen media en politieke peilingbureaus welke nieuwe politieke initiatieven ze al dan niet opnemen?
Voor nieuwe politieke partijen is het belangrijk om aan relevantie te winnen vóór de verkiezingen. Niet alleen sociale media, maar ook reguliere media speelt daarin een grote rol. VRT organiseert een stemtest waarin alle partijen hun standpunten uitleggen, er zijn talloze verkiezingsdebatten en ook politieke peilingen geven relevantie aan partijen.
Vlaams Parlementslid Els Ampe stapte uit Open Vld en richtte haar eigen partij ‘Voor U’ op. Deze partij wordt vooralsnog niet opgenomen in de stemtesten, debatten en peilingen. Volgens Ampe zelf “verstikt dit gebrek aan vertegenwoordiging de diversiteit aan invalshoeken en oplossingen”.
Langs de andere kant kunnen we van media ook niet verwachten dat ze iedere ‘partij’ die aangekondigd wordt, opnemen in hun schema’s. Abou Jahjah en Rik Torfs, Abou Jahjah alleen in Brussel, Hendrik Bogaert met zijn ‘Redelijk Rechts’, de BoerBurgerBelangen van Tine Hermans… Hoe serieus al deze initiatieven zijn, is niet altijd even duidelijk.
Dat zegt ook Kantar, die in opdracht van De Zondag, Knack, Le Vif, Trends, Trends-Tendances, De Krant van West-Vlaanderen en Kanaal Z de meest recente politieke peiling uitvoerde. “Er worden voor de verkiezingen zo vaak nieuwe initiatieven gelanceerd, die een week nadien al passé zijn”, legt de perswoordvoerder uit. “We gaan er in principe van uit dat we de grote partijen opnemen in de peiling, tenzij de klant expliciet vraagt om bepaalde kleine initiatieven ook te onderzoeken.”
Historie
De laatste volledig nieuwe politieke partij die het parlement haalde, was Lijst Dedecker (LDD). Bij de federale verkiezingen van 10 juni 2007 behaalde de partij 6,5 procent van de stemmen, goed voor vijf zetels in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en één zetel in de Senaat. Voorzitter Jean-Marie Dedecker was voordien senator voor Open Vld.
LDD werd in peilingen in de maanden voor die verkiezingen wél vermeld als nieuwe partij. In de laatste peiling van VRT en de Standaard, tijdens de laatste campagneweek, behaalde LDD een score van 3,8 procent. ‘Herriemaker’ Jean-Marie Dedecker behoorde toen tot de meest populaire politici van Vlaanderen. Hij werd ook uitgenodigd op verschillende verkiezingsdebatten.
Objectieve (rekbare) criteria
Van online stemtesten was er destijds nog niet echt sprake. Dat was wel het geval toen de Piratenpartij in 2014 hekelde dat ze niet werd opgenomen in de Stemtest van VRT en De Standaard. Professoren Walgrave en Rihoux reageerden toen dat het criterium was dat “partijen zonder zetels en partijen die niet overal opkomen niet in de Stemtest worden opgenomen”.
Die criteria worden echter niet altijd toegepast. Zo werd de PvdA+ in 2007 opgenomen in de Stemtest, terwijl de communisten toen geen enkele zetel hadden in Vlaanderen. Toen cd&v en N-VA een kartel vormden, werden ze soms samen en soms apart opgenomen.
Wat met ‘Voor U’?
Een Open Vld’er die er enkele maanden voor de verkiezingen uitstapt en zelf een partij uit de grond stampt: het klinkt bekend. Toch werd Els Ampe (Voor U) in tegenstelling tot Jean-Marie Dedecker destijds nog niet uitgenodigd voor grote politieke debatten. Ook in de peilingen worden de stemmen voor ‘Voor U’ nog niet apart weergegeven.
Peilingbureaus beoordelen individueel de potentiële impact van een partij door te kijken naar zaken zoals de populariteit van de voorzitter, de hoeveelheid media-aandacht er voor de partij is en de mate waarin de partij aanwezig is in het maatschappelijke debat.
Bovendien zijn methoden waarop er gepeild wordt vaak in het nadeel van nieuwe partijen. Telefonisch is hun kiezersbasis vaak moeilijker bereikbaar en het kan duurder zijn om een nieuw opgerichte partij in een peiling op te nemen, omdat er mogelijk meer interviews nodig zijn om tot een betrouwbaar resultaat te komen. Het is dus denkbaar dat mediabedrijven die peilingen bestellen, ervoor kiezen om niet te peilen naar de kiesintenties voor nieuwe politieke initiatieven. “Maar als Els Ampe klant zou worden bij ons, kunnen wij uiteraard peilen naar de populariteit van ‘Voor U'”, zegt Kantar nog.
