Zeven op de tien Vlaamse jongeren volgen nieuws vooral via sociale media. Instagram is momenteel het belangrijkste socialemediaplatform, al vangen steeds meer jongeren ook via TikTok nieuws op. Dat nieuws wordt op die kanalen geplaatst door de klassieke media, maar ook door zogenaamde ‘politiekfluencers’. Nu verschillende influencers media-aandacht krijgen door hun commentaren op actuele thema’s, kunnen andere figuren op sociale media geneigd zijn hun voorbeeld te volgen.
De Instagrampagina nws.nws.nws van de VRT brengt op een laagdrempelige manier nieuws voor jongeren. Met ruim 350.000 volgers is het een van de populairste nieuwskanalen die zich specifiek op jongeren richten.
Dé populairste nieuwsbron van veel jongeren in Nederland en Vlaanderen is de Instagrampagina ‘Cestmocro’, die meer dan 1 miljoen volgers heeft. De volgers vinden er dagelijks nieuws over sport, politiek, beroemdheden en wereldwijde conflicten. Wie erachter zit is onduidelijk en regelmatig passeert er nepnieuws, onder andere over de oorlog tussen Israël en Palestina.
Cestmocro
Eind 2017 begon Cestmocro als een pagina waarop memes geplaatst werden. “In eerste instantie richtte de maker zich op jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond. Dat Cestmocro 1 miljoen volgers heeft (ook Vlaamse), toont dat dat niet meer het geval is”, vertelde postdoctoraal onderzoeker Amber van der Wal in De Standaard. Na verloop van tijd begon Cestmocro steeds meer actueel nieuws te plaatsen: en met succes. Nws.nws.nws en het NOS Jeugdjournaal samen hebben minder volgers dan Cestmocro alleen.
Influencers zijn mensen die bekendheid hebben verworven door hun aanwezigheid en zelfpresentatie op sociale media. Daarmee onderscheiden ze zich van de traditionele beroemdheden zoals zangers, acteurs en sportmensen, die door hun beroep en aanwezigheid in traditionele media (televisie en de boekskes) populair zijn geworden. Toch zijn er ook veel ‘traditionele’ BV’s die zichzelf op sociale media steeds meer profileren als influencer.
Maatschappelijk wakkere influencers
Deze persoonlijkheden op sociale media delen vooral persoonlijke interesses met hun schare volgers: zo zijn er sport-influencers, fitness-influencers, lifestyle-influencers… Maar deze mensen verweven ook vaak politieke of maatschappelijke boodschappen in hun content, al dan niet met kennis van zaken. Denk aan Laura Tesoro die zich uitspreekt over de situatie in de Gazastrook en Nathan ‘Acid’ Vandergunst die de strijd aanging met Reuzegom en wat hij klassenjustitie noemde. Ze halen hier de nationale pers mee, en kunnen daardoor andere influencers op ideeën brengen.
Er zijn ook influencers die zich uitsluitend richten op de politiek-maatschappelijke wereld, al blijven die in Vlaanderen schaars. Elisabeth Lucie Baeten ging viraal met haar satirisch typetje ‘politiek PR met Katrien’, maar richt zich niet alleen op de politiek.” Ze verdient er daardoor ook geld aan, vertelt ze in een interview met HUMO. “Rechtstreeks niet, onrechtstreeks soms wel”, legt ze uit op de vraag of ze iets verdient aan Katrien van Politiek PR. “Bedrijven vragen me weleens om een Katrien-filmpje te maken. DPG heeft me eens om een filmpje verzocht voor hun personeel, en Play heeft er enkele gebruikt voor hun nieuwjaarspresentatie.”
Politiekfluencers
In de Verenigde Staten, maar ook in Europa, is er al wél sprake van zogenaamde ‘politiekfluencers’. Mensen als Tucker Carlson en Ben Shapiro bepalen in de VS mee de (politieke) agenda en halen met hun eigen shows gigantische kijkcijfers. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland ging Calvin van Laaren viraal met zijn commentaar op de Nederlandse politiek.
“Ik wil de mensen informeren over bepaalde onderwerpen die ik zelf interessant vind”, vertelde Van Laaren in een interview met RTL. Ook hij plaatste eerst vooral memes, maar werd populair door zijn commentaren op actuele thema’s. “Heel bewust maak ik vlotte video’s omdat ik een jong TikTok-publiek aantrek. Het jonge publiek vindt dat prettig, maar de oudere generatie vindt mijn video’s waarschijnlijk vreselijk omdat ze zo snel gaan.”
