In tegenstelling tot wat veel Europese media berichten, is Greenpeace niet veroordeeld vanwege protestacties, maar vanwege illegale praktijken zoals een lastercampagne en sabotage. Hierdoor kende een negenkoppige Amerikaanse volksjury een schadevergoeding toe aan het slachtoffer: het oliebedrijf van een Texaanse miljardair.
Greenpeace werd veroordeeld tot het betalen van 655 miljoen dollar aan een exploitant van een Amerikaanse oliepijpleiding van 1.886 kilometer, die sinds midden 2017 in gebruik is. Greenpeace heeft aangekondigd in beroep te gaan, want als de organisatie daadwerkelijk moet betalen, betekent dat mogelijk het einde van de NGO.
Een volksjury in de Amerikaanse staat Noord-Dakota oordeelde dat Greenpeace verantwoordelijk is voor het merendeel van de aanklachten. Hieronder vielen ernstige misdrijven zoals laster, inbraken, pesterijen en zelfs burgerlijke samenzwering. Daarom kende de jury een schadevergoeding van 655 miljoen dollar toe aan Energy Transfer.
Greenpeace verdedigde zich door te stellen dat de rechtszaak bedoeld is om hen het zwijgen op te leggen. De woordvoerder sprak zelfs over een mogelijk faillissement van de Amerikaanse tak van de milieuorganisatie. Greenpeace ontkende echter verantwoordelijk te zijn voor de vertragingen en extra kosten bij de aanleg van de pijpleiding.
Waar gaat het over?
De controverse begon in 2016 en 2017 met protesten tegen de Dakota Access Pipeline. Tijdens deze betogingen vielen gewonden en werden activisten gearresteerd. Een lokale Sioux-stam van Standing Rock en militante ecologisten voerden agressief actie tegen de aanleg van de pijpleiding. Zij baseerden hun verzet niet alleen op bezorgdheid over oude indianenbegraafplaatsen en risico’s voor het drinkwater, maar voerden ook sabotageacties uit op de bouwplaatsen.
De pijpleiding, die olie transporteerde vanuit het noorden en Canada dwars door het Standing Rock Indianenreservaat naar industriële locaties, was zeer omstreden. Onder de regering van voormalig president Obama werd het project stopgezet, maar president Trump hervatte de werkzaamheden tijdens zijn eerste ambtstermijn. Dit leidde tot hevige woede bij tegenstanders. In de Europese media werd vooral het standpunt van Greenpeace belicht, aangezien de organisatie sterker stond in de pr-campagne dan oliemaatschappij Energy Transfer. Daarnaast brachten beroemdheden zoals Leonardo DiCaprio de zaak onder de aandacht.
Ondertussen liepen de kosten voor de exploitant van de pijpleiding op. Dit proces in Morton County was Energy Transfers tweede poging om juridische stappen te ondernemen. In 2019 had een federale rechter een eerdere schadeclaim van 300 miljoen dollar tegen Greenpeace afgewezen.
Wie werden er vervolgd?
Drie afdelingen van Greenpeace, waaronder Greenpeace USA, werden aangeklaagd. De aanklachten omvatten onder andere laster, opruiing en het aanzetten tot geweld tegen Energy Transfer. Deze oproepen leidden tot sabotage van de pijpleiding, evenals inbraken en andere verstoringen, die officieel werden vastgesteld.
Energy Transfer eiste honderden miljoenen dollars aan schadevergoeding en rente. Daarnaast vroeg het bedrijf om het bedrag te verdubbelen om Greenpeace en andere organisaties te ontmoedigen in de toekomst soortgelijke acties te ondernemen. De jury in Morton County oordeelde dat er daadwerkelijk sprake was van verspreiding van leugens en laster, evenals oproepen tot geweld, sabotage en inbraken.
Na het vonnis reageerde Greenpeace met een persbericht. Volgens de organisatie proberen de “Big Oil Bullies” hun vrijheid van meningsuiting te onderdrukken. Ze bestempelden het vonnis als een “desastreuze terugkeer naar het roekeloze gedrag dat de klimaatcrisis heeft veroorzaakt.” Daarnaast hekelden ze ‘deepened environmental racism’ en het plaatsen van fossiele brandstofwinsten boven de volksgezondheid en een leefbare planeet. Mads Christensen, de directeur van Greenpeace International, haalde in zijn reactie ook uit naar de Amerikaanse president Trump.
Beroep en juridische stappen in Europa
Greenpeace gaat uiteraard in beroep en onderzoekt mogelijkheden om Energy Transfer in Europa juridisch aan te pakken. Ze proberen een zaak aan te spannen in Nederland, waar rechters klimaatactivistische ngo’s vaak gunstig gezind zijn. Volgens Greenpeace is de rechtszaak in Noord-Dakota een voorbeeld van een strategische rechtszaak tegen publieke participatie (SLAPP, strategic lawsuit against public participation), bedoeld om activisten en journalisten financieel uit te putten met hoge proceskosten.
Greenpeace eist in Nederland terugbetaling van de proceskosten door Energy Transfer en een morele schadevergoeding. De zaak wordt in juli behandeld.
In Europa wist Greenpeace eerder al juridische overwinningen te behalen, zoals in Frankrijk tegen TotalEnergies op 28 maart 2024 en in het Verenigd Koninkrijk tegen Shell op 10 december 2024. De vraag blijft echter of een Nederlandse rechter bevoegd is om een zaak te behandelen die in Noord-Dakota speelt. Omdat Greenpeace om fiscale redenen haar hoofdkantoor in Amsterdam heeft, hopen ze via die route toch een kans te maken. Oorspronkelijk werd Greenpeace in Canada opgericht.
Meer over Greenpeace
Hun wetenschappelijk debacle indertijd met de Brent Spar zit nog in mijn geheugen: de amateurs hadden de olietanks verkeerd bemonsterd maar bleven wel bij hun standpunt.
Als het om exacte technische feiten gaat moet men niet bij Green Piss zijn. Voor dogma’s en sofismen wel.
Als jongeling kon ik mij wel in hun standpunten vinden en steunde ik hen, toen waren ze nog geloofwaardig, of ik naiëf, kan ook.