De 33-jarige diaken David Nas wordt op zaterdag 3 februari in de basiliek van Koekelberg tot priester van het bisdom Mechelen-Brussel gewijd. Bijzonder, want voor het eerst sinds de oprichting van het aartsbisdom in 1559 wordt een getrouwde man tot priester gewijd. David Nas is getrouwd en bovendien vader van drie kinderen. Als Chaldeeuws-katholiek zal hij bovendien ook voorgaan in ‘Vlaamse’ katholieke missen.
Aankomend priester David Nas is zelf in België geboren, maar zijn familie is afkomstig uit het zuidoosten van Turkije. Vanwege de religieuze spanningen in het overwegend islamitische land, moesten ze op de vlucht slaan. Deze spanningen zijn ook in het Turkije van vandaag nog altijd merkbaar.
Het chaldeeuws-katholocisme telt wereldwijd zo’n anderhalf miljoen aanhangers, voornamelijk in Irak en de Verenigde Staten. Het Chaldeeuwse patriarchaat is gevestigd in de Iraakse hoofdstad Bagdad. Ook onder andere in Iran, Turkije, Libanon zijn er Chaldeeuws-Katholieke kerken. In ons land zijn er gemeenschappen in Mechelen, Antwerpen, Brussel, Luik en Wachtebeke. We hadden een gesprek met David Nas over zijn aankomende priesterschap.
Wat is het verschil tussen de Chaldeeuwse-Katholieke Kerk en de Vlaamse Rooms-Katholieke kerk?
E.H. David Nas: “Het voornaamste verschil zit hem in het feit dat de Chaldeeuws-Katholieke Kerk een oosterse strekking is van het katholicisme. We zijn sinds de 16de eeuw in eenheid getreden met Rome. Zo zijn er nog kerken die deze eenheid hebben bewerkstelligd. De wortels van onze kerk liggen in het gebied van het toenmalig Mesopotamië. We hebben onze eigen liturgie in de Aramese taal en ook ons eigen kerkelijk wetboek, wat maakt dat wij een zogenaamde ‘autocefale kerk zijn. Dat wil zeggen dat we een eigen hoofd hebben, de patriarch van de Chaldeeuwse Kerk en dat we een autonomie bewaren die altijd in samenspraak is met de paus van Rome.”
Vlaamse katholieke priesters moeten in het celibaat leven. Waarom mogen Chaldeeuws-katholieke priesters wel trouwen?
“Het celibaat is sinds het ontstaan van onze kerk nooit een verplichting geweest. We hebben altijd de keuze gehad om zowel voor het celibaat als voor het gehuwd priesterschap te gaan. Het gehuwd priesterschap valt bij ons onder wat men in het Latijn de ‘viri probati’ noemt. Dat wil zeggen dat enkel gehuwde mannen die ‘beproefd’ zijn tot het priesterschap worden toegelaten. Vandaag de dag is onze kerk in de diaspora groter dan waar ons patriarchaat zich bevindt. Dat maakt dat onze priesterkandidaten de opleiding dienen te volgen binnen het plaatselijke bisdom. Ofwel kunnen ze kiezen om, indien ze de keuze maken om celibatair te leven, naar Irak te trekken om daar de opleiding aan het seminarie te genieten.
Binnen het rooms-katholicisme is er sinds de 12de eeuw conciliair besloten geweest om het celibaat in te roepen als middel om zich als priester volledig te kunnen inzetten op het dienstwerk, in het spoor van Jezus die dit celibataire leven bewust heeft doorgemaakt. Men kan zich dan ook ten dienste van de kerk overal beschikbaar maken om de zending uit te dragen.”
Is het schrappen van het verplichte celibaat de oplossing voor het tekort aan priesters?
“Persoonlijk denk ik dat het priestertekort te maken heeft met een geloofscrisis in het Westen. Men moet maar terugdenken aan de periode dat de seminaries uitpuilden van priesterkandidaten. Dat is op zich een teken dat het celibaat niet de grote boosdoener is geweest. Hoewel ik me bewust ben dat het weliswaar voor misstanden gezorgd heeft door mensen die het celibaat niet te nauw volgden, toch denk ik dat er meer aan de hand is dan enkel dat.”
“Het afschaffen van het verplichte celibaat kan echter een bijdrage leveren op bepaalde vlakken. Ik geloof echter niet dat hierdoor het aantal priesterroepingen aanzienlijk zal groeien. Het kan zijn dat men dan sneller de keuze zal maken om aan een bepaalde roeping te beantwoorden, maar ik denk dat er ook snel het besef zal volgen dat dit niet het verhoopte effect zal teweegbrengen. Men dient zich bewust te zijn dat een combinatie van het huwelijksleven en het priesterleven niet eenvoudig is. Er is ook de mogelijkheid om als gehuwde man het diaconaat uit te oefenen, maar ook daar zien we geen explosief aantal geroepenen. Evangelisch zou ik kunnen besluiten: ‘De oogst is wel groot, maar arbeiders zijn er weinig.’”
Loopt ook de Chaldeeuws-Katholieke Kerk leeg?
“Godzijdank zijn onze kerken nog steeds vol, maar in verhouding tot de grootte van onze gemeenschap kunnen we constateren dat niet iedereen actief deelneemt aan de wekelijkse bijeenkomsten rond de eucharistie. Dat wil echter niet zeggen dat men niet meer gelooft, maar dat men door andere zaken voorop te plaatsen de geloofsbeleving in de marge van het leven plaatst. Er is ook de uitdunning van de eerste generatie van onze gemeenschappen, wat maakt dat de trouwe kerkgangers verminderen. Veel van onze jongeren bezitten niet die trouw om elke zondag in de kerk aanwezig te zijn. Sommige van hen kiezen er ook bewust voor om naar plaatselijke Latijnse parochies te gaan. Mede omdat er een taalbarrière is, die maakt dat ze zich daar beter thuis voelen, omdat men het bewuster meemaakt.”
Ziet u een oplossing voor de leegloop van de kerken?
“Allereerst is een herbronning aan het evangelie waarin we geloven voor mij een absolute must. Men moet opnieuw de waarde van ons geloof ontdekken. Die geloofsschat en tradities hebben ons eeuwenlang bezield, dus ik denk dat er een cognitief tekort is aan de geloofsinhoud. Daarnaast zijn er nog andere elementen die een rol spelen. Zoals hierboven vermeld, is de taal een drempel die overbrugd dient te worden. Ik ben voorstander om de eucharistie toegankelijker te maken door onder andere ook in het Nederlands mijn homilieën te verzorgen, maar anderzijds is het volgens mij moeilijk om volledig afstand te nemen van onze liturgische taal. Dat zou voor een identiteitscrisis zorgen binnen onze kerk.”
Is het christendom niet te zachtaardig om in deze harde wereld nog aanhang te winnen? En ten opzichte van de sterk in aanhang winnende islam?
“Als het christendom in de huidige samenleving zich niet nederig opstelt, zoals het door Jezus zelf gewild en voorgeleefd is, dan is het volgens mij gedoemd tot verval. Men kan het als christen niet maken om plots ‘hard’ op te treden, want dat raakt aan de geloofwaardigheid van de christelijke boodschap. Wij verkondigen naastenliefde. Daarom is het belangrijk dat men als christen de samenleving respecteert, maar tegelijk geen afstand hoeft te nemen van de persoonlijke overtuiging en het geloof. Ik vind wel dat de christelijke stem mag gehoord worden, aangezien deze Europese samenleving op christelijke waarden is gebouwd. Ook wil ik verduidelijken dat het christendom geen religie is van concurrentie, maar van samen-leven.”
Leidt u ook ‘Vlaamse’ misvieringen? Maakt u ook deel uit van de ‘Vlaamse’ kerk?
“Sinds het begin van mijn opleiding ben ik zeer goed omringd en ondersteund geweest door het aartsbisdom. Er is een zeer goede samenwerking tussen mij en het plaatselijk bisdom. Daardoor is ook de vraag gekomen of ik in Vlaamse parochies ook de mis wil voorgaan. Uiteraard geef ik daar graag een positief gevolg aan, hoewel ik weet dat het leeuwendeel van mijn zending zich zal bevinden in het doen heropleven van het geloof binnen mijn gemeenschap, waarmee ik mijn handen zal vol hebben. Ik weet dat ik de steun van het bisdom hiervoor heb en zij weten dat zij ook op mij kunnen rekenen in de mate van het mogelijke voor een gehuwde priester.”
Acht u een heropleving van het christendom in het Midden-Oosten nog realistisch? Hoe kijkt u daarnaar?
“De toestand voor christenen in vele gebieden in het Midden-Oosten is schrijnend. In Irak is er momenteel een subtiele vervolging aan de gang jegens onze patriarch en de christenen. Die sluipende tactiek van de plaatselijke overheden maakt dat veel christenen daar de vlucht nemen. De roep van onze kerkleiders om de bakermat van het christendom niet te verlaten is groot, maar mensen voelen zich daar niet meer op hun gemak. Dat heeft destijds ook gemaakt dat wij als christenen uit het zuidoosten van Turkije op de vlucht zijn gegaan.”
“Maar ondanks alles, ben ik ervan overtuigd dat dit niet de eerste crisis is waar onze Kerk zich heeft doorgeslagen. Volgens mij kan het nog alle kanten uit, maar dan moet er aan de kant van de plaatselijke autoriteiten een bewustwording komen dat men principieel fout zit als men het christendom daar verdrijft. Tenslotte geloof ik ook in de kracht van de Geest die ons leidt en begeleidt doorheen alle beproevingen. Laat dat nu net onze kracht zijn om onze eenheid te bewaren.”
Sonja Dahlmans
Jakob Kürüm
De beproeving van het celibaat is bewezen dat het niet werkbaar is. De verleiding is te groot waardoor de meest kwetsbare en onschuldigen slachtoffer worden van diegenen die zich niet aan de gelofte kunnen houden. Welkom aan de getrouwde priester. En met getrouwd bedoel ik trouw van vóór het woke tijdperk.