Het buitenlandbeleid van Amerikaans president Joe Biden blijkt een echt brokkenparcours te zijn. De zwakte die de Verenigde Staten uitstralen, lag volgens velen aan de basis van de Russische inval in Oekraïne, en ook nu blijft het land slap reageren. Ondertussen schiet Iran raketten af in de buurt van het Amerikaanse consulaat in Irak, test Noord-Korea weer kruisraketten en werd Afghanistan overgeleverd aan de Taliban. Historische bondgenoten lijken hun conclusies te trekken.
De belangrijkste bondgenoten van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten waren sinds lang de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Die band werd sterk uitgebouwd na de Golfoorlog, toen Saddam Hoessein Koeweit binnenviel. Sindsdien zijn er Amerikaanse troepen in het land en verkopen de VS heel wat wapens aan het regime. De Verenigde Arabische Emiraten werden de grootste exportmarkt in het Midden-Oosten voor de Verenigde Staten. Er is een vrijhandelsakkoord, de munt is gekoppeld aan de dollar en er zijn banden in de culturele wereld en in het onderwijs. Onder Donald Trump en zijn historische Abraham-akkoorden kwam er ook een toenadering tussen de Verenigde Arabische Emiraten en Israël.
Nu de linkse Democraten de macht hebben in de VS, lijken de goede relaties tussen de Emiraten en de VS echter te keren. Toen eind februari de ergste crisis in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog losbrak, en de VS diplomatieke en economische steun vroeg van verschillende bondgenoten, bleek dat niet meer vanzelfsprekend. De Verenigde Arabische Emiraten weigerden zelfs in de VN-Veiligheidsraad om de Amerikaanse resolutie, die de Russische inval in Oekraïne veroordeelde, te ondertekenen. Ook Israël reageerde trouwens aarzelend.
“We stemmen altijd in lijn met ons buitenlands beleid: diplomatie, de-escalatie, inzetten op overleg en het staken van vijandigheden. Dat zijn onze principes”, zei Lana Zaki Nusseibeh, de ambassadeur van de Emiraten bij de VN. De Verenigde Arabische Emiraten doen dit niet zomaar. Ze voelen zich al langer in de steek gelaten door de VS. Zo kregen ze maar weinig steun uit Washington toen Yemen eerder dit jaar raketten afvuurde op Abu Dhabi. Washington weigerde ook om Ansar Allah of de Houthi-beweging als terreurorganisatie te catalogiseren. De VS lijken zich ook terug te trekken uit de Perzische golf.
Rusland als vriend
Als gevolg van die terugtrekking zoeken de Verenigde Arabische Emiraten nieuwe bondgenoten. Zo koos het in Libië en Ethiopië de kant van Rusland. De economische en politieke banden met Rusland lijken alleen maar te versterken. Ook met Syrië streven ze nu een normalisering van de relaties na. De ontmoeting van Sheikh Abdullah Bin Zayed met Syrisch leider Bashar Al-Assad viel dan ook zeer slecht in de VS.
Toen Joe Biden tijdens de crisis in Oekraïne contact opnam met de golfstaten, negeerden de leiders van zowel Saudi-Arabië als de Verenigde Arabische Emiraten de Amerikaanse president. Nochtans is de rol van de olierijke gebieden cruciaal voor het Westen, dat naar vervanging zoekt voor Russische olie en gas. In dezelfde periode stemde Moskou wél mee in de VN-Veiligheidsraad om Ansar Allah als terreurorganisatie te erkennen.
In september 2021 beslisten de VS zelfs om het verdedigingssysteem terug te trekken uit Saudi-Arabië. Daarmee werd een andere historische bondgenoot te kijk gezet, iets wat ze in de Emiraten genoteerd hebben. Nochtans zag de wereld er recent nog heel anders uit. Onder leiding van Donald Trump normaliseerden de relaties tussen de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Israël. De VS waren zelfs van plan om geavanceerde F-35-straaljagers te verkopen aan Abu Dhabi, maar Biden koos weer voor een buitenlandbeleid zoals onder Barack Obama. Hij wijzigde de voorwaarden en een contract ter waarde van 23 miljard dollar werd opgeschort. De golfstaat kocht in de plaats 80 Franse Rafale-jets.
Zelfs de linkerzijde erkent het probleem
De resultaten van het beleid onder Biden vallen moeilijk te negeren. Ook de politieke linkerzijde moet vaststellen dat de VS afglijden. De linkse CNN-journalist Fareed Zakaria spreekt zelfs van een “post-Amerikaans tijdperk”. Hij ziet dat de VS hun plaats op het wereldpodium verliezen. “De Pax Americana van de laatste drie decennia is voorbij”, zei de presentator.
Het feit dat de leiders van belangrijke golfstaten de Amerikaanse president negeren, is volgens Zakaria een teken aan de wand. Hij stelt bovendien vast dat India zelfs niet wil spreken over een invasie. India werkt trouwens aan manieren om verder zaken te kunnen doen met Rusland. Hij hoopt dat Europa een belangrijkere rol zal spelen, nu het Oude Continent wakker geschud lijkt door de Russische agressie.
Ook de linkse komiek Trevor Noah reageerde op deze verschuiving. In de Daily Show wees hij erop dat dit alles nooit zou gebeurd zijn onder Donald Trump. “Jullie houden mij voor de gek. Blijkbaar wil Saudi-Arabië niet eens opnemen wanneer de president van Amerika belt.”
Nooit onder Trump
“Ik weet dat het moeilijk is om zo’n gesprekken te regelen, Riyadh loopt 8 uur voor. Biden slaapt om 4 uur. Er is maar een nauw venster om te werken. Het moet echt gênant zijn geweest voor Biden. Kan je dat voorstellen? Hij telefoneert hen en ze nemen gewoon niet op? Nu, volgens het Witte Huis is het verhaal niet waar. Ze ontkennen het, maar dat zou ik ook doen. Maar in elk geval, je kan niet ontkennen dat Saudi-Arabië niets wil weten van Biden. En weet je wat? Je kan zeggen wat je wil, dit zou nooit onder Donald Trump zijn gebeurd. Nooit.”
Noah wijst erop dat het negeren van Donald Trump voor ernstige problemen had kunnen zorgen. En hij besluit met deze stelling: “Daarom ben ik er zeker van dat Biden eigenlijk wenst dat hij Trump zou kunnen inhuren als ‘presidentiële troefkaart’, zo zou hij iedereen scherp kunnen houden. Want als Trump zou bellen, dan sprinten ze in de Verenigde Arabische Emiraten naar hun telefoon.”
Ook Bill Maher, een bekende komiek, meent dat er iets schort. In zijn show stelde hij dat het interessant is om je af te vragen waarom Vladimir Poetin Oekraïne binnenvalt wanneer Biden president is, en niet toen Trump dat was. “Als Poetin echt dacht dat Trump hem zo steunde, waarom deed hij dat dan niet toen Trump president was? Het is een interessante vraag, als je niet halsstarrig vasthoudt aan je eigen overtuigingen.”
Trevor Noah die plots heimwee krijgt naar the Donald ???