In veel Europese landen is pepperspray niet illegaal. In bepaalde landen bevelen politiediensten het zelfs aan bij zwakke bevolkingsgroepen. Zondagmiddag in VTM-nieuws haalde VB-voorzitter Tom Van Grieken een mini-spuitbus pepperspray boven. Nieuwsanker Danny Verstraeten reageerde verrast. In ons land is pepperspray een ‘verboden wapen’. Van Grieken pleit ervoor om pepperspray te legaliseren als verdedigingsmiddel.
In België is het bezit en gebruik van pepperspray voorbehouden voor politieagenten en hulpagenten. Ook sommige veiligheidsberoepen kunnen een toestemming krijgen om het te dragen, mits toestemming van de Minister van Binnenlandse Zaken. Gebruik door burgers is onder alle omstandigheden verboden omdat het naar Belgische wetgeving een ‘verboden wapen’ is.
In heel wat landen in Europa en ook elders in de wereld laat de lokale wetgeving het bezit en zelfs het defensief gebruik van pepperspray door burgers wel toe als verdedigingsmiddel. Weliswaar is zowel de aankoop, het bezit en het gebruik ervan steeds in meerdere of mindere mate gereguleerd. In Tsjechië is het volledig legaal en zijn er nauwelijks restricties. De meeste andere Europese landen hebben wel vaak een eigen specifieke regeling waarbij de producten aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen of waarbij registratieplicht vereist is.
In deze landen kunnen burgers pepperspray als zelfverdedigingsmiddel gebruiken
In Frankrijk is de licentie vrij en is het bezit van pepperspray legaal voor personen ouder dan 18 jaar. Maar let op, voor het dragen ervan riskeert u wel een een boete. Een en ander is afhankelijk van de hoeveelheid en de concentratie. Bij onze Zuiderburen is pepperspray immers geclassificeerd als een ‘wapen van Categorie 6’ in de wapenwet.
Enkel als de spuitbus meer dan 100 ml bevat, beschouwt men het als een aanvalswapen. Bij bezit op een openbare plaats riskeer je dan een boete en kan de politie de pepperspray in beslag nemen. Wanneer het echter gaat om een klein busje pepperspray dat minder dan 100 ml bevat, blijft het nog wel een Categorie 6-wapen. Het bezit zelf beschouwt men dan niet als een inbreuk op de Wapenwet. Bij een controle zal de politie het wellicht wel in beslag nemen.
In landen zoals Tsjechië, Spanje, Oostenrijk, Polen en Rusland is bezit legaal voor de meeste burgers.
In Oostenrijk is pepperspray geclassificeerd als zelfverdedigingsmiddel. Volwassenen mogen er pepperspray in hun bezit hebben en ook dragen, zonder registratie of toestemming. Het gebruik ervan blijft echter uitsluitend toegestaan tegen mensen in situaties van wettige verdediging. In Oostenrijk raden politiediensten kwetsbare groepen zoals gepensioneerden en vrouwen zelfs proactief aan om pepperspray mee te nemen.
In landen als Zwitserland, Duitsland en Portugal is pepperspray met een vergunning toegestaan. Het proces om een vergunning te krijgen is in sommige landen wel streng gereglementeerd. In Zwitserland, net als in Oostenrijk, is pepperspray geclassificeerd als een ‘zelfverdedigingsapparaat’ en geen wapen. Iedereen kan het dragen, na registratie als gebruiker van dergelijke sprays.
Er is pepperspray, en ‘pepperspray’: de samenstelling en concentratie primeert
Belangrijk om weten is dat de term ‘pepperspray’ niet altijd een vlag is die dezelfde lading dekt. Er bestaan verschillende soorten pepperspray die uit verschillende bestanddelen zijn gemaakt. Ook de concentratie is niet altijd even sterk.
In Duitsland mag iedereen pepperspray dragen, wanneer die producten het label hebben ter verdediging tegen dieren. Ook minderjarigen mogen dat in Duitsland. Dergelijke sprays worden wettelijk niet beschouwd als wapens. Dat betekent niet dat u zomaar carte blanche krijgt om het overal mee te namen. Zo mag je het niet dragen tijdens of onderweg van en naar demonstraties. Ook in voetbalstadia is het niet toegestaan.
In Portugal kan iedereen die een blanco strafblad heeft een politievergunning krijgen om pepperspray aan te kopen bij een wapenwinkel. Op die manier vermijdt men dat veroordeelde criminelen ‘legaal’ een pepperspray bij zich mogen hebben. In Portugal mag je de ‘OC-sprays’ dragen en gebruiken, maar met een maximale concentratie van 5%.
In Italië kunnen bepaalde formules licentievrij worden gekocht, vervoerd en geëxploiteerd door iedereen ouder dan 16 jaar. Maar er is wel een beperking. De pepperspray mag niet dan 20 ml zijn, met een percentage van oleohars, capsicum van maximaal 10% en een concentratie van capsaïcine en capsaïcinoïde stoffen van niet meer dan 2,5%.
De spray mag evenmin brandbare, bijtende giftige of kankerverwekkende stoffen bevatten, evenmin als enige andere agressieve chemische verbinding dan OC zelf.
Nog een bijkomende vereiste. De pepperspray moet bij verkoop verzegeld zijn en voorzien van een veiligheidsvoorziening tegen onbedoeld gebruik. Het maximale bereik bedraagt niet meer dan 3 meter.
Is pepperspray nu een wapen of een ‘zelfverdedigingsmiddel’?
Het antwoord op die vraag is voor discussie vatbaar. En vaak zal het ook afhankelijk zijn van de manier waarop het gebruikt wordt. Ook in Finland is pepperspray legaal, maar is er wel een vergunning vereist. Vergunningen worden in Finland toegekend voor defensieve doeleinden en voor personen die een beroep uitoefenen waar een dergelijk middel nodig is, zoals bijvoorbeeld de particuliere beveiligingssector.
Anderzijds, oordeelde het Finse Hooggerechtshof in 2010 dat het louter ‘bezit’ van pepperspray op zich geen strafbare handeling is. Aan de andere kant kan het dragen ervan (zonder vergunning), wel worden bestraft. Met andere woorden wanneer het in Finland bij u thuis in een schuif ligt zal men het anders beoordelen dan wanneer u het op straat op zak hebt.
In Rusland classificeert men pepperspray als een ‘zelfverdedigingswapen’. Iedereen boven de 18 jaar mag het dragen, zonder vergunning. Ook in Servië is pepperspray legaal sinds 2016 en mag iedereen ouder dan 16 jaar het dragen. Gebruik tegen mensen uit zelfverdediging is legaal. Ook daar zal men dus nauwgezet beoordelen op welke manier het gebruikt wordt.
Ook in Slowakije is pepperspray geclassificeerd als zelfverdedigingswapen. Het is er beschikbaar voor iedereen ouder dan 18. Gebruik tegen mensen is dan weer officieel verboden. In Spanje is goedgekeurde pepperspray, gemaakt met 5% CS beschikbaar voor iedereen ouder dan 18 jaar. De OC pepperspray is onlangs goedgekeurd voor een aantal civiele toepassingen. Bijvoorbeeld een spray van 22 gram, zonder registratie, is goedgekeurd door het ministerie van Volksgezondheid en Consumptie.
In Letland is pepperspray geclassificeerd als een zelfverdedigingsmiddel en kan het worden gekocht en gedragen door iedereen ouder dan 16 jaar. Men kan er zelfs pepperspray-pistolen zonder vergunning kopen en dragen zodra je ouder bent dan 18.
In het Poolse wetboek van strafrecht spreekt men over een handbediende uitschakelende gaswerper. Pepperspray wordt als wapen beschouwd. Het kan worden vervoerd door iedereen ouder dan 18 zonder verdere registratie of toestemming.
In deze Europese landen is gebruik van pepperspray door burgers verboden
Wat zegt de Europese Unie?
De Europese Unie reguleert het bezit of het gebruik van pepperspray op dit ogenblik niet. Dat betekent dat alle lidstaten vrij zijn dit zelf al dan niet te reguleren. Peppersprays die schadelijke stoffen bevatten, zijn verboden in elf Europese landen. Naast Belgie zijn ze onder meer verboden in Denemarken, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Griekenland, Hongarije, IJsland, Ierland, Zweden, Turkije.
Ook in het Verenigd Koninkrijk dat vandaag geen deel meer van de EU uitmaakt is het bezit, het vervoer en het gebruik ervan door gewone burgers verboden op grond van de Firearms Act uit 1968. Pepperspray ‘CS Gas’ wordt er zelfs beschouwd als een vuurwapen. Dat betekent dat er dezelfde wettelijke straffen op gelden als op het dragen van een pistool! Wie in Engeland betrapt wordt met pepperspray of deze importeert, wordt geconfronteerd met arrestatie en een daaropvolgend strafblad. U riskeert zelfs het land te worden uitgezet.
Speelt u liever op veilig? Dan is het goed om weten dat er ook legale zelfverdediging-sprays. Men noemt ze vaak “criminele identificatiesymbolen”. Deze bevatten totaal geen schadelijke stoffen of chemicaliën en zijn dan ook niet ontworpen om anderen te verwonden of schade toe te brengen. De sprays zijn in eerste instantie bedoeld om een aanvaller te markeren met zowel een zichtbare als onzichtbare kleurstof. De zichtbare kleurstof heeft vaak minimaal 7 dagen nodig om los te komen.
Ze hebben natuurlijk niet exact het zelfde effect als een pepperspray, maar als afschrikking en defensiemiddel is het in elk geval wel een ‘legaal’ alternatief.
