Michel Jaupart, een ex-kabinetsmedewerker van Kamerlid en voormalig minister van Defensie André Flahaut (PS) is voorgedragen als algemeen directeur van het War Heritage Institute (WHI). Dat ondanks jarenlange klachten van wanbeleid. PAL NWS kon een vertrouwelijk rapport inkijken van een regeringscommissaris waaruit blijkt dat er bij het WHI sinds 2019 sprake is van ernstige wantoestanden.
Het rapport maakt onder meer melding van “jarenlange verwaarlozing, sterk verwaarloosde infrastructuur, management dat “excessief” gericht is op externe representatie, gebrek aan managementcapaciteiten, gebrek aan uniformiteit en coherentie ten aanzien van het personeel, talloze klachten over ongelijke behandeling en een ‘bewust georganiseerd gebrek aan interne communicatie“.
Toevallig informeerde minister Dedonder in de Kamercommissie Defensie dat na een selectieprocedure, die al loopt sinds 2018 bij Selor, Michel Jaupart als beste uit de bus kwam. Jaupart is directeur ad interim sinds 2017. Er waren nochtans twintig andere kandidaten voor de functie. In eerste instantie zijn er veertien – negen Nederlandstaligen en vijf Franstaligen – weerhouden. Selor selecteerde daaruit de twee meest geschikte kandidaten.
PS-minister van Defensie Dedonder liet vandaag weten dat ze Michel Jaupart zal voorstellen aan de ministerraad. Dat bevestigde ze na vragen in de commissie Defensie van Theo Francken (N-VA), Annick Ponthier (Vlaams Belang) en Jasper Pillen (Open Vld). In de Kamer haalde Theo Francken zwaar uit naar Dedonder en noemde hij Jaupart “compleet onbekwaam”.
Regeringscommissaris signaleerde “aanslepende problemen op vlak van begroting en boekhouding”
Het vertrouwelijk verslag dat we konden inkijken dateert van 22 februari 2019 en was gericht aan Sophie Wilmes (MR). Wilmes is op dat moment minister van Begroting en wordt opgevolgd door David Clarinval (MR). De regeringscommissaris van Begroting signaleert haar dat er een aantal “lang aanslepende problemen” op het vlak van begroting en boekhouding zijn. “Maar de problematiek is ruimer dan dat”, klinkt het scherp.
“De toestand is dermate ernstig dat ik niet uitsluit dat u daarvan berichten of geruchten zou ontvangen. Ik sluit ook niet uit dat hier persaandacht zal komen”, waarschuwt hij nog. Onmiddellijke actie van de minister van Begroting of de beleidscel begroting hoeft niet, “maar ik hield er toch aan u hiervan op de hoogte te brengen”. Veel kritische berichten in de pers konden we de voorbije jaren alvast niet terug vinden.
Het WHI is een federale overheidsinstelling die de herinnering moet levend houden aan alle oorlogen waarin Belgen betrokken waren. Het omvat zes sites waaronder het Koninklijk Legermuseum (Brussel), het Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk en de Bastogne Barracks. Zeer recent bezocht Dedonder nog Bastogne Barracks.
Waslijst van wantoestanden bij War Heritage Institute
Het WHI is een relatief recente instelling. Het ontstond in 2017 als fusie van diverse instellingen die elk op zich al verwaarloosd waren. Zo blijkt uit het verslag en uit de getuigenissen van werknemers en bevoorrechte getuigen. “Deze jarenlange verwaarlozing laat zich nog steeds voelen”. De waslijst aan problemen lijkt haast eindeloos.
Het gaat dan onder meer over opstartproblemen. Zoals de afwezigheid van een taalkader, problemen met de opstart van de boekhouding, afwezigheid van praktische huisvesting. De Koninklijke Militaire School en het Legermuseum zijn uiteraard “geen ideale kantooromgeving”.
Maar ook de “sterk verwaarloosde infrastructuur”, zoals het Legermuseum zelf, de site Bastogne vereisen volgens het rapport grote investeringen. Er is ook al jarenlang sprake van “grote verschillen in visie” tussen diverse stakeholders. Zoals tussen de algemeen directeur ad interim, Michel Jaupart, zijn adjunct-algemeen directeur a.i., de voorzitter van de raad van bestuur en de beleidscel Defensie.
“Gebrek aan managementcapaciteiten bij de directie”
Intussen vonden er ook al meerdere audits plaats door het Rekenhof. Telkens met een bijzonder kritisch oordeel over het WHI. Maar uit het verslag aan Sophie Wilmes blijkt ook dat de regering al jaren op de hoogte is van het probleem. Zo vernemen we dat “het management excessief gericht is op externe representatie van de instelling” en “te weinig gericht is op intern management en personeelsmanagement”.
De oorzaak van dat probleem is volgens het rapport van de regeringscommissaris simpel. Er is duidelijk sprake van “gebrek aan managementcapaciteiten bij de directie”.
Michel Jaupart leidt het instituut al sinds 2017 ad interim. Het rapport laat er dus geen twijfel over bestaan bij wie de verantwoordelijkheid hiervoor ligt. Ook de vele klachten van het personeel over “ongelijke behandeling” staan vermeld in het rapport onder de noemer “gebrek aan uniformiteit en coherentie ten aanzien van het personeel”.
Michael Jaupart wacht dus al jaren op zijn ‘vaste benoeming’ die recent opnieuw bepleit is bij minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS). Enkel het koninklijk besluit dient nog getekend. Die benoeming bleef lange tijd uit omdat de regering in lopende zaken was.
“Gebrek aan interne controle geeft potentiële risico’s tot financiële fraude en profitariaat”
De vorming van de Vivaldi-regering, waar de PS opnieuw deel van uitmaakt, biedt nu de gelegenheid aan minister van Defensie Ludivine Dedonder, partijgenote van Flahaut, om over te gaan tot de vaste benoeming van diens ex-kabinetsmedewerker Jaupart. Aan Vlaamse zijde is men daar, zelfs bij de Vivaldi-partijen, niet enthousiast over. Maar aangezien benoemingen onderdeel uitmaken van gevoelige ‘politieke’ evenwichten is er weinig dat een vaste benoeming in de weg staat.
De gevolgen van het wanbeleid zijn nochtans al jarenlang bekend. In het rapport is namelijk sprake van een “algemene demotivatie” bij het personeel en er bestaat ook een “zeer kritisch verslag van een externe preventieadviseur”.
Er waren ook “recurrente problemen met de opstart van de boekhouding en de begroting”. Dat had als gevolg dat de boekhoudings- en begrotingsdocumenten pas met zéér grote vertraging geproduceerd konden worden. Het betreft dan onder meer het indienen van de jaarrekening, de rapportering via eBMC en aan de raad van bestuur.
Dat alles leidde tot een algemeen gebrek aan interne controle wat volgens het verslag en het oordeel van de rekencommissaris aanleiding geeft tot “potentiële risico’s tot financiële fraude en profitariaat”. De aanstelling van Deloitte “om de interne controle te verscherpen”, gebeurde “zeer tegen de zin van de instelling”.
Klacht wegens racisme en beschuldigd van ‘Vlamingenhaat’
Het hele rapport leest in elk geval niet direct als een “aanbeveling” van de capaciteiten van de directie. Maar er is meer, sommige medewerkers, ook binnen het WHI, beschuldigen Jaupart van Vlamingenhaat. Zo is er recent een klacht ingediend wegens ‘racisme’ tegen Jaupart. Een van Jauparts Vlaamse Facebookvrienden nam aanstoot aan een post en diende zowel een strafklacht in als een klacht bij Unia.
Een dame suggereerde op Jauparts Facebookpagina, een dag na de parlementsverkiezingen in mei 2019, om de kiezers van VB en N-VA op de sporen te plaatsen als de trein passeert. Hoewel die opmerking zelf was geplaatst door een ex-collega van Jaupart interpreteerde de Jauparts reactie als “goedkeurend en aanmoedigend”.
Jaupart zelf liet in een reactie aan PAL NWS weten dat er spijkers op laag water zijn gezocht. “Laat me dus klaar en duidelijk zijn, dat was geen ernstige discussie, en mijn reactie hield helemaal geen instemming in met wat mevrouw B. geschreven heeft”, klonk het. “Er is misschien een misverstand tussen Franstaligen en Nederlandstaligen.”
Verhuis van een C-130 naar Bevekom en museum van 250 miljoen euro “als pleziertje aan André Flahaut”
Tot slot is er nog de kwestie van de verhuis van een C-130 die van Melsbroek naar Bevekom moet verhuizen. Daarin zien Vlaamse politici vooral een politieke hand- en spandienst van Michel Jaupart aan zijn oude patron André Flahaut.
De gewezen minister van Defensie, afkomstig uit Waals- Brabant, is volgens ingewijden ook de architect om via het War Heritage Institute een museum in zijn eigen achtertuin te voorzien.
Volgens een ruwe schatting zou dat 250 miljoen euro mogen kosten. Qua timing lijkt dat vooral een meerjarenplan te zijn. Want concrete plannen zijn er niet.
Als de C-130 naar Waals-Brabant verhuist moet het toestel dus enkele jaren in weer en wind staan. Samen met de vele andere ‘wrakken’ van vliegtuigen die er momenteel in weer en wind staan en zich in een erbarmelijke staat bevinden.
Zelfs legerchef moet plooien voor de wil van Flahaut en de PS
Maar volgens Flahaut hebben de C-130’s gevlogen “voor heel ons land, niet alleen voor Melsbroek”. Volgens minister van Defensie Dedonder zou het leger zelf zich niet hebben uitgesproken.
Maar dat klopt niet. In een rapport drukt de nieuwe legerbaas, admiraal Michel Hofman, zijn voorkeur uitdrukt voor Melsbroek. “Als ik puur op de inhoud van het dossier oordeel, dan vrees ik dat de keuze voor Beauvechain te lichtzinnig is”, oordeelde ook sp.a Kamerlid Kris Verduyckt in De Morgen.
In Beauvechain staat, of beter ligt, vandaag een C-130 maar die is in slechte staat omdat hij is gebruikt voor wisselstukken.
“Waarom we de CH-13 alleen in de modder moeten achterlaten in Beauvechain, is me een raadsel”, oordeelde ook Tim Vandenput (Open Vld) die “met aandrang” vroeg dat de minister haar keuze herziet. Maar Dedonder liet zich volgens de Vlamingen ook in dit dossier voor Flahauts kar spannen.
“Het doel is om de miljoenen euro’s aan investeringen naar zijn eigen achtertuin te halen”, zeggen insiders. Dat Michel Jaupart als oud-kabinetsmedewerker van Flahaut vast benoemd wordt, ondanks het wanbeleid, staat voor hen dan ook als een paal boven water. Tenzij de Vlaamse regeringspartijen binnen de Vivaldi-coalitie alsnog het been stijf houden in de ministerraad.
Ze zal doen alsof ze het in Keulen hoort dedonderen, die Ludivine Letonnerre.