Professor Universiteit New York: “Sociale media veroorzaken mentale problemen bij tienermeisjes”

Er bestaat wel degelijk een oorzakelijk verband tussen het veelvuldig gebruik van sociale media en mentale problemen bij tienermeisjes. “De sociale media zijn een belangrijke oorzaak van de epidemie van mentale gezondheidsproblemen bij tienermeisjes”, zegt Jonathan Haidt, sociaal psycholoog aan de Universiteit van New York.

In 2021 gaf meer dan de helft van de Amerikaanse tienermeisjes (57 procent) aan dat ze voortdurend verdrietig of hopeloos zijn, terwijl dat in 2011 36 procent was. Daarnaast steeg het aantal tienermeisjes dat overwogen heeft om zelfmoord te plegen van 19 procent in 2011 naar 30 procent in 2021. Bij jongens liggen de depressie- en angstcijfers lager dan bij meisjes. Ook de toename sinds 2011 is bij hen kleiner. Dat blijkt uit een recent rapport van de Amerikaanse Centra voor Ziektebeheersing en -preventie (CDC).

De opmerkelijkste vaststelling uit het onderzoek is volgens Jonathan Haidt, sociaal psycholoog aan de Universiteit van New York, dat de coronacrisis weinig effect had op de algemene trends. “Tieners waren in 2019 al sociaal gedistantieerd, wat zou kunnen verklaren waarom de coronamaatregelen gemiddeld genomen weinig impact hadden op het aantal psychische aandoeningen”, legt hij uit op zijn website.

Volgens Haidt is er nu – in tegenstelling tot in 2019 – voldoende bewijs dat de sociale media een substantiële oorzaak zijn – en niet slechts een klein correlaat – van depressie en angst en gedrag dat daarmee samenhangt, zoals zelfverminking en -moord.

Epidemie

Samen met Jean Twenge en Zach Rausch bundelde Haidt meer dan honderd correlationele, longitudinale en experimentele studies in een zogenaamde ‘Collaborative Review’. Het geheel levert een “sterk en duidelijk bewijs” van causaliteit op, niet alleen van correlatie. Hoewel Haidt toegeeft dat er ook andere oorzaken zijn, ondersteunt zijn onderzoek de conclusie dat socialemediagebruik een belangrijke oorzaak is van de “epidemie van mentale gezondheidsproblemen bij tienermeisjes”.

Haidt situeert het begin van die epidemie in 2012. Daarvoor ziet hij één grote, duidelijke, internationale en geslachtsgebonden boosdoener: de sociale media. Niet toevallig werd in 2010 Instagram opgericht en verscheen in datzelfde jaar de iPhone 4, de eerste smartphone met een selfiecamera. Na de overname van Instagram door Facebook in 2012, explodeerde ook het aantal gebruikers.

“Tegen 2015 werd het normaal dat 12-jarige meisjes uren per dag spendeerden aan het maken, bewerken en delen van selfies op sociale media, zodat vrienden, vijanden en vreemden erop konden reageren”, schetst Haidt. “Daarnaast scrolden ze ook uren per dag door foto’s van andere meisjes en schatrijke, vrouwelijke beroemdheden met (schijnbaar) superieure lichamen en levens.”

Bovendien gingen de vele uren die tienermeisjes spendeerden op sociale media ten koste van hun slaap, lichaamsbeweging en de tijd ze spendeerden met vrienden en familie. “Wat dachten we dat er met hen zou gebeuren?”, vraagt Haidt zich hardop af.