Tegen 2032 moet België van de Europese Commissie zijn spoorwegen liberaliseren, maar bevoegd minister Georges Gilkinet (Ecolo) heeft nog geen enkele stap in die richting gezet, tot ongenoegen van N-VA-Kamerlid Tomas Roggeman. Hij waarschuwt dat België hopeloos te laat dreigt te komen en vreest voor een Sabena-scenario bij de NMBS.
De Europese Commissie verplicht de lidstaten van de Europese Unie om tegen 2032 hun spoorwegen te liberaliseren. Daartoe zal het Belgische spoornet in een aantal segmenten verdeeld moeten worden. De Belgische overheid is vrij om te kiezen of ze dat per spoorlijn of op geografische basis doet, zolang ze de afgebakende segmenten maar in een aanbesteding voor de Europese markt giet.
De impact van die verplichte liberalisering wordt volgens N-VA-Kamerlid Tomas Roggeman schromelijk onderschat. “Het wordt de grootste hervorming sinds het ontstaan van de Belgische spoorwegen en de oprichting van de NMBS in 1926”, oordeelt hij.
Gebrek aan urgentiebesef
Een dergelijke hervorming zal een werk van lange adem worden, maar van enig urgentiebesef lijkt bij onze beleidsmakers voorlopig geen sprake te zijn. Daarbij wijst het N-VA-Kamerlid vooral bevoegd minister Georges Gilkinet (Ecolo) met de vinger. “Momenteel doet iedereen alsof er niks aan de hand is, maar de voorbereidingen moeten onmiddellijk beginnen”, waarschuwt Roggeman.
Hij merkt op dat de vorige hervorming van de spoorwegen, die heeft geresulteerd in de splitsing van de NMBS en Infrabel, in totaal acht jaar heeft geduurd. “Dat geeft een idee van de tijd die nodig is om een grondige spoorhervorming te organiseren”, merkt hij fijntjes op.
Aangezien er volgend jaar verkiezingen op de agenda staan en de daaropvolgende regeringsonderhandelingen wellicht niet voor 2025 beklonken zullen zijn, vreest Roggeman voor het ergste. “In het beste geval heb je slechts vijf à zes jaar om de grootste spoorhervorming ooit voor te bereiden, wetende dat die in een moeilijk klimaat – met vakbonden die voor het minste staken – moet plaatsvinden”, legt hij uit.
Als België blijft aanmodderen, zijn er volgens Roggeman slechts twee mogelijke scenario’s denkbaar. In het ene scenario valt het spoorverkeer in januari 2032 stil. In het andere moet België op het laatste moment een liberalisering organiseren waarop de NMBS niet is voorbereid, waardoor ze simpelweg failliet gaat. “Dat is het Sabena-scenario waar de vorige NMBS-CEO’s herhaaldelijk voor gewaarschuwd hebben”, schetst Roggeman. “Maar die waarschuwingen worden nog altijd in de wind geslagen. Dit is een ramp in wording. Niks doen, is het risicovolst voor het personeelsbestand.”
Vlaamse spoorwegmaatschappij
Verder ziet Roggeman in de verplichte liberalisering een opportuniteit om tot een Vlaamse spoorwegmaatschappij te komen, omdat het spoornet bij de hervorming sowieso opgedeeld zal moeten worden. “Je kan geen tender uitschrijven voor het complete Belgische spoornet. Buiten de NMBS heeft niemand de mensen of de middelen om die aanbesteding binnen te halen”, legt hij uit.
Hoewel men aan de overkant van de taalgrens weigerachtig staat tegenover een liberalisering, ziet Roggeman ook voor Wallonië een mogelijke uitweg. De Europese verordening laat immers toe dat een monopolie op regionaal niveau in stand wordt gehouden. De regering kan er dus voor kiezen om de liberalisering niet door te voeren, op voorwaarde dat ze het spoorvervoer regionaliseert. “Als de PS, Ecolo en PTB tegen een liberalisering zijn, kunnen ze de NMBS splitsen en de SNCW oprichten”, lacht Roggeman. “Dat kan voor hen een mooie motivatie zijn.”
Lees ook:
Het wordt tijd om aan de oekazes van de Euro-dictatuur resoluut ‘neen’ te zeggen. Dag na dag worden onze vrijheden ingeperkt, in naam van een libertair-liberale ideologie.
De gas- en elektriciteitsvoorziening werd ook geliberaliseerd omdat er dan meer concurentie zou komen en de prijzen zouden verlagen.
Het resultaat is dat de factuur van de energie met 50% gestegen is en dat we weerloos afhankelijk zijn van de speculanten.
Wat een europees geklungel.