Oxfam Solidariteit doorgelicht: “Winst van 6,5 miljoen euro”

Elke dinsdag verschijnt op PAL een doorlichting van een ngo door expert en auteur van het boek ‘Hoe goed is het goede doel?’ Thierry Debels. We vervolgen na 11.11.11 de reeks met Oxfam Solidariteit.

In 1942 stroopten een groep vrijwilligers uit het Britse Oxford de mouwen op. Hun doel: voedselhulp bieden aan Griekenland, dat toen bezet werd door Duitsland. De groep trok zich het lot van de hongerige Griekse bevolking aan en voerde campagne om voedselvoorraden door de geallieerde blokkade te krijgen. Het ‘Oxford Committee for Famine Relief’, kortweg Oxfam, was een feit.

Een handvol enthousiaste mannen en vrouwen, onder wie graaf Victor de Robiano en baron Antoine Allard, richtte in 1964 Oxfam België op, dat wat later opkwam onder de naam Oxfam Solidariteit. In de jaren 1970 groeide de afdeling voor eerlijke handel: Oxfam Wereldwinkels werd opgericht in 1971 en Oxfam Magasins du monde volgde in 1976. Samen tellen zij bijna 300 winkels voor eerlijke handel in heel België.

Wat zijn de hoofddoelstellingen van de ngo?

Thierry Debels: “Deze niet-gouvernementele organisatie zet zich in voor ontwikkelingssamenwerking. Dat doet ze met behulp van de inzameling van fondsen en een keten van tweedehandswinkels, met onder andere kleding en computers, waarmee ze ontwikkelingsprojecten wereldwijd ondersteunt. Ze gaat ter plaatse bij rampen, bijvoorbeeld na de aardbevingen Nepal 2015, en steunen plaatselijke organisaties op lange termijn. Oxfam probeert ook het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking te vergroten, bijvoorbeeld door beleidswerk (petities) en met ‘inleefateliers’, waar je ziet hoe de mensen vandaag in andere landen leven.”

Hoeveel gaat er per 100 euro effectief naar het goede doel?

“Volgens de ngo wordt 45 procent van de inkomsten gebruikt voor ‘beleidsbeïnvloeding’ en verschillende projecten. Bijna 30 procent wordt gebruikt om de fairtradepartners te steunen. Het overige geld gaat naar sensibiliseringscampagnes, tweedehandswerking, fondsenwervende activiteiten en administratieve ondersteuning.”

Is de organisatie politiek neutraal? Wat is de ideologische oorsprong?

“De organisatie stelt – net zoals 11.11.11 overigens – politiek neutraal te zijn, maar die doelstelling leunt uiteraard eerder bij links en christendemocratie aan.”

Heeft de organisatie een voorkeur op vlak van de staatsstructuur? Openlijk Belgisch- of Vlaamsgezind of eerder neutraal?

“De organisatie is – opnieuw zoals 11.11.11 – typisch Belgisch unitaristisch en heeft dus een impliciete voorkeur voor de unitaire staatsstructuur.”

Wat was de belangrijkste realisatie van de ngo het afgelopen jaar?

“In 2022 rolde Oxfam België het programma ‘Innovate to feed’ verder uit. Daarmee ontwikkelen ze met behulp van lowtechmethodes naar eigen schrijven een veerkrachtige landbouw in regio’s die blootstaan aan de gevolgen van de klimaatcrisis en waar de humanitaire noden nijpend zijn.”

Wat was de grootste tegenslag of mislukking voor de ngo afgelopen jaar?

“De ngo vermeldt zelf een reputatierisico: Oxfam heeft als mondiale speler immers te maken met een aantal negatieve kritieken. Potentiële imagoproblemen kunnen de reputatie van Oxfam schaden en dit kan leiden tot minder financiering en donaties.”

Bent u tijdens uw onderzoek nog vermeldenswaardige zaken tegengekomen?

“Er zijn ook risico’s gelieerd aan projecten: de organisatie is immers actief op het gebied van humanitaire hulp. De programma’s worden beheerd door de ‘landenkantoren’ met de steun van de ‘Executing Affiliates’. Niet-subsidiabele uitgaven ten laste van Oxfam Solidariteit en ‘landentekorten’ die over de in het land actieve filialen zullen worden verdeeld, kunnen van invloed zijn op het operationele resultaat van Oxfam Solidariteit.”

Stel dat iemand de doelstellingen van deze ngo wil ondersteunen, welke score, van 1 tot 10, zou u deze organisatie geven om te bepalen of ze het waard is gesteund te worden?

“Aangezien de doelstellingen van deze ngo ook vrij vaag en breed zijn, is het moeilijk om – voor iemand die de doelstellingen van deze ngo wil ondersteunen -, een score aan de ngo te geven.”