Nederland dreigt weg te blijven van het Eurosongfestival als Israël mag deelnemen. De reden hiertoe is het conflict in Gaza. ‘Menselijk leed staat haaks op onze waarden,’ zo lezen we in het perscommuniqué. Eerder hadden Ierland, Spanje, Slovenië en IJsland een gelijkaardige boodschap uitgestuurd. De VRT liet weten dat ze dit standpunt deelt, maar dat het dit jaar aan de Franstalige openbare omroep RTBf is om te beslissen of België al dan niet deelneemt. Dit soort beslissingen – die toch een zeer politiek karakter hebben – worden overigens niet door de regeringen, maar door de openbare oproepen autonoom genomen.
Het Eurosongfestival wordt georganiseerd door de European Broadcasting Union (EBU) die de openbare omroepen groepeert van de landen die lid zijn van de Raad van Europa. De EBU besprak de kwestie al, maar heeft nog geen beslissing genomen.
Als tiener was ik grote fan van het Eurosongfestival. Dat had ook te maken met een meisje op wie ik zeer verliefd was. We keken samen naar de uitzending en probeerden dan de liedjes na te zingen. Er zijn ondertussen wel wat dingen veranderd. Het meisje in kwestie is volledig uit mijn leven verdwenen. Ze moet nu een volwassen vrouw zijn en ik hoop dat het goed gaat met haar. Gelukkig voor de mensen in mijn omgeving ben ik me ondertussen ook bewust geworden van de limieten van mijn zangtalent en tracht ik geen liedjes meer mee te zingen.
Ook het Eurosongfestival is sterk veranderd. Aanvankelijk namen alleen West-Europese landen aan de wedstrijd deel. Na de val van de Muur traden ook de landen van Oost-Europa toe. Ondertussen waren ook landen aangesloten die minder vanzelfsprekend tot Europa behoren. Israël doet al mee sinds 1973. In 1980 was er ook een Marokkaanse inzending. Azerbeidzjan, Georgië en Armenië situeren zich geografisch in Azië, al zijn deze landen ook lid van de Raad van Europa. De deelname van Australië doet al helemaal de wenkbrauwen fronsen.
Cultuuroorlog
Eurovisie ontsnapt natuurlijk ook niet aan de cultuuroorlog die in Europa woedt. Bij artiesten die tot de LGBTQ of een andere letter van het alfabet behoren, klinkt het gekir bij de cultuurbobo’s net iets luider. Denk maar aan Dana International, Conchita Wurst of Nemo. De conservatieve Zwitserse politicus Samuel Kullmann omschreef het festival als een ‘freak show’ met een woke-agenda.
Tenslotte werd ook de formule al een paar keer gewijzigd. De toetreding van zoveel nieuwe landen maakte een wedstrijd met voorrondes onvermijdelijk. Het puntensysteem met vakjury’s en televoting is al een paar keer bijgesteld en zorgt vaak voor controverse.
De EBU houdt vol dat het festival apolitiek is. Meer nog: het evenement is net bedoeld om tegenstellingen te overbruggen en om mensen dichter bij elkaar te brengen. Deze mooie gedachte blijkt in de confrontatie met de werkelijke wereld niet overeind te blijven. Sommige landen werden uitgesloten omdat ze met hun inzending zelf de politiek probeerden binnen te brengen. Zo was er in 2009 de Georgische inzending met het niet bijzonder subtiele ‘We Don’t Wanna Put In’. In 2021 werd Wit-Rusland uitgesloten omdat het ingezonden liedje een lofbetuiging aan de president-dictator Lukashenko vormde. Andere landen kozen er soms zelf voor om weg te blijven omwille van politieke redenen. Al in 1969 nam Oostenrijk niet deel aan het Eurosongfestival in Madrid vanwege het regime van Francisco Franco.
De stelling dat het festival geen politiek karakter heeft, wordt helemaal weggeblazen wanneer er landen worden uitgesloten – niet omwille van de artiest of de inhoud van het ingezonden liedje –, maar omwille van het beleid van het land vanwaaruit de artiest afkomstig is. Zo mocht in 2017 de Russische artieste niet optreden in gastland Oekraïne omwille van de Russische annexatie van de Krim. Sinds 2022 is Rusland opnieuw uitgesloten wegens de invasie van Oekraïne.
Het is nu afwachten of Israël zal mogen deelnemen. Als Rusland werd uitgesloten, waarom Israël dan niet?, zo vragen de voorstanders van een boycot zich hardop af. Tja. Toen het islamitische Azerbeidzjan twee jaar geleden de enclave Nagorno-Karabach veroverde en daar 99 procent van de christelijke Armeense bevolking wegzuiverde, is het land daar niet voor gesanctioneerd. Nochtans gebruikten de Azeri’s blokkades om de Armeniërs voedsel en geneesmiddelen te ontzeggen. Na de verovering werd het Armeens cultureel erfgoed systematisch verwoest. Als moslims de daders zijn en christenen de slachtoffers, kijken de bobo’s echter liefst de andere kant op. Zoveel consequentie moet je van de Gutmenschen nu ook niet verwachten…
Alhoewel het festival louter vederlicht “amusement” zou moeten zijn, kan ik het gehalte extravaganza niet appreciëren waar muziek blijkbaar op de laatste plaats komt.