Chris Janssens in Vlaams Belang-fractieleider in het Vlaams Parlement. In deze vrije tribune roept hij de Vlaamse regering op om niet disproportioneel hard op te treden tegen alle geloofsgemeenschappen, door hen bijvoorbeeld aan screenings te onderwerpen, omdat er een specifiek probleem is met salafistische en door Turkije gesponsorde moskeeën.
Stel je voor: je bent een leerling op school. Enkele minder brave klasgenoten verstoren frequent de les door met propjes te schieten. De leerkracht kent de daders, maar kiest ervoor hen niet te straffen, maar wel elke dag de boekentas van alle leerlingen uit te kappen op zoek naar belastend materiaal. Efficiënt om de orde te herstellen? Nee. Rechtvaardig? Geenszins. Buitenproportioneel? Zeker! Toch is wat de leerkracht in dit weinig fraaie tafereeltje doet, exact wat ook de Vlaamse regering doet via een nieuw ontwerp van decreet dat het toezicht op de lokale geloofsgemeenschappen wil regelen.
Laat me u even terug meenemen naar de vorige legislatuur. Eind 2016 raakte het nieuws bekend dat Turkse Diyanet-moskeeën in dit land moesten spioneren voor president Erdogan en Turkse dissidenten moesten verklikken. Het Vlaams Belang hekelt al vele jaren de erkenning van Turkse Diyanet-moskeeën door de ministers van Binnenlands Bestuur Marino Keulen (Open Vld, 2004-2009) en Geert Bourgeois (N-VA, 2009-2014). De Diyanet is immers een Turkse overheidsinstelling die onder het gezag van de Turkse regering valt; haar imams zijn zelfs Turkse overheidsambtenaren. Door de erkenning en de bijhorende financiering van die Diyanet-moskeeën subsidieert de Vlaamse regering dus de facto het Turkse regime.
De kritieken van het Vlaams Belang werden – ook bij totaal gebrek aan media-aandacht – meestal genegeerd door de regering. Na het spionage-incident eind 2016 kon Bourgeois’ opvolger Liesbeth Homans echter niet langer ontkennen dat er effectief wel iets schort aan bepaalde erkende moskeeën. De erkenningsvoorwaarden moesten herbekeken worden, stelde ze. De Staatsveiligheid bevestigde dat Diyanet de “lange arm van Erdogan” is en “bijdraagt aan polarisering”. De minister besliste toen alle nieuwe erkenningsaanvragen – niet alleen die van (Diyanet-)moskeeën, maar ook van andere geloofsgemeenschappen – on hold te zetten in afwachting van een nieuwe regeling.
Inmiddels is de Vlaamse regering naar het Vlaams Parlement gekomen met een ontwerp van decreet dat – dixit bevoegd minister Somers – “duidelijke erkenningsvoorwaarden oplegt”, met “als één van de opvallendste voorwaarden om erkend te worden het verbod op buitenlandse financiering of staatsinmenging”. Ook zouden de geloofsgemeenschappen alvorens erkend te kunnen worden een wachtperiode van vier jaar moeten doorlopen waarin ze de erkenningsvoorwaarden al moeten naleven.
De relevantie van het verbod op buitenlandse financiering is echter beperkt. Ik citeer: “Er is geen verplichting om een erkenning aan te vragen en wanneer de lokale geloofsgemeenschap dat niet doet, kan ze onbeperkt buitenlandse financiering of ondersteuning ontvangen.” Moskeeën zonder erkenning – waar Vlaanderen niets over te zeggen heeft – zullen dus nog volop Turkse lira’s of Saoedische petrodollars kunnen blijven cashen. Bovendien wordt zelfs voor erkende moskeeën de buitenlandse financiering niet geheel verboden. “Er wordt geen absoluut verbod op buitenlandse financiering en ondersteuning opgelegd, maar een gekwalificeerd verbod dat enkel die buitenlandse financiering en ondersteuning verbiedt die afbreuk doet aan de onafhankelijkheid van de geloofsgemeenschappen én deze die verband houdt met terrorisme, extremisme, spionage of clandestiene inmenging”, klinkt het.
Hoe ernstig meent de regering het trouwens? De Vlaamse regering had de voorbije jaren al voldoende argumenten in handen om de erkenning van bepaalde moskeeën in te trekken op basis van niet-naleving van de erkenningsvoorwaarden. Wegens spionage. Wegens oproepen om ongehoorzame vrouwen te tuchtigen. Wegens manifeste homohaat. Slechts één moskee verloor haar erkenning: een zoenoffer in 2017 in nasleep van de Diyanet-spionage-affaire. Bij alle andere incidenten verkoos de regering uitdrukkelijk om de erkenning NIET in te trekken. De vraag is dus niet alleen hoe bewezen gaat kunnen worden dat er 1) een buitenlandse financiering is die 2) dan ook nog eens de onafhankelijkheid aantast, maar ook of er wel de politieke wil of moed zal zijn om een intrekkingsprocedure op te willen starten. Hoe geloofwaardig is het regeringsbeleid overigens wanneer uitgerekend de voorzitter van de Moslimexecutieve, die de erkenningsaanvragen moet indienen, al vele jaren voorzitter is van Sultan Ahmed, de grootste Milli Görüs-moskee van Limburg, die dus zelf een prominente rol speelt in een … vanuit het buitenland gefinancierd fundamentalistisch netwerk?
Een ander belangrijk element van het decreet is de oprichting van een ‘screeningsdienst’ (kostprijs: 3 miljoen euro!) met verregaande onderzoeksbevoegdheden om alle geloofsgemeenschappen – niet alleen de moskeeën dus – te controleren. Die ‘geloofs-inlichtingendienst’ krijgt onder meer het recht om onaangekondigd eredienstgebouwen te betreden, documenten te vorderen, audiovisuele opnames te maken en zelfs de identiteit van mensen te controleren. Vrij problematisch en buitenproportioneel in het licht van de scheiding tussen kerk en staat, me dunkt. Tijdens de zitting van 5 oktober 2021, waarop het decreet in commissie gestemd werd, werden door de meerderheidspartijen alsnog amendementen ingediend die de mogelijkheden om die onderzoeksdaden te gebruiken aan banden moesten leggen: er zouden eerst “aanwijzingen moeten zijn van tekortkomingen” door geloofsgemeenschappen vooraleer de screeningsdienst haar bevoegdheden zou kunnen aanwenden. Inmiddels was het decreet – zonder de bijsturingen – al twee keer goedgekeurd door de Vlaamse regering, namelijk op 13 november 2020 en 4 juli 2020. De bijsturing gebeurde dus rijkelijk laat, na forse kritiek die het Vlaams Belang al in een commissiezitting in juli uitte en protesten vanuit de geloofsgemeenschappen zelf. De fundamentele kritiek blijft echter: omdat er zich problemen stellen in bepaalde gekende moskeeën worden dus alle erediensten gestigmatiseerd en krijgen ze allen screenings in de maag gesplitst. Dat is even fout als een volledige klas te straffen voor het wangedrag van enkele leerlingen.
Wat moeten onze regeringen dan wél doen? De échte problemen benoemen en aanpakken in plaats van alle erediensten te viseren. In plaats van de Diyanet-lakeien van Erdogan en Saoedi-gesponsorde salafisten met fluwelen handschoenen te blijven aanpakken, moeten deze moskeeën gesloten worden. We kunnen immers niet tolereren dat repressieve regimes van bedenkelijk allooi hier ruimte krijgen om netwerken te financieren met als belangrijkste bedoeling allochtonen loyaal te doen blijven aan hen en hun gevaarlijke gedachtegoed, en dus de integratie te saboteren.
Ondertussen staan er heel wat moskeeën op de wachtlijst voor erkenning. De meesten – 47 van hen – zullen de wachtperiode niet moeten doorlopen, maar kunnen rekenen op een ‘verkorte’ erkenningsprocedure waarbij de controle op de naleving van de erkenningsvoorwaarden alsnog beperkt wordt. Hun aanvraag dateert immers al van even geleden en deed volgens de minister “legitieme verwachtingen” ontstaan. Wie kan er vertrouwen hebben in een regering met zo’n lakse aanpak?
Waarom niet alle religies? Schrik om de gekke hoedjes voor het hoofd te stoten? Daar zullen wel wat shekels van Israël heen vloeien.
Mooi!
Volstrekt valse vergelijking. Bij synagogen is de geldstroom andersom dan bij de moskeeën: Rijke (en minder rijke) joden steunen langs de synagogen uitsluitend culturele en maatschappelijke initiatieven in armere joodse gemeenschappen.
Mr Janssens, denkt u nu echt dat een kerel als Somers de islam en haar uitwassen een strobreed in de weg gaat leggen? Integendeel, het zullen de andere geloven zijn die beperkingen opgelegd gaan krijgen. En met de graai parcours van de Ovld politici zou het me niet verwonderen dat er ergens wel een villa aan de Turkse Riviera aan zal vasthangen, je weet immers maar nooit met deze soort politici.