Tegenstanders van de Ventilus-hoospanningslijn beweren weleens dat de magnetische velden van de hoogspanningsleidingen de gezondheid van mensen die eronder leven of werken kan beschadigen. De Vlaamse regering oordeelt van niet omdat er geen oorzakelijk verband is. Ook in andere, bijvoorbeeld verontreinigingsdossiers, wordt er geen causaal verband gevonden. Toch grijpen overheden in.
De straling uit hoogspanningslijnen – de ELF-straling (Extreem Lage Frequentie) – vormt elektrische en magnetische velden en heeft een frequentie van 50 Hz. De elektrische straling kan het lichaam niet binnendringen, de magnetische velden wel.
Correlatie versus causaliteit
Op dit moment zijn er volgens de Vlaamse regering geen gezondheidseffecten aangetoond bij volwassenen die verblijven in de buurt van hoogspanningslijnen. Wel werd er bij bevolkingsonderzoeken een statistisch verband gevonden tussen in de buurt van hoogspanningslijnen wonen en kinderleukemie. Dat wil niet zeggen dat de hoogspanningslijnen de oorzaak van de ziekte zijn. Daarvoor zou er een oorzakelijk verband gevonden moeten worden en dat is nu niet het geval. Daardoor kan er gesteld worden dat er nog een derde variabele is die de resultaten beïnvloedt. Bovendien komt kinderleukemie zo weinig voor dat er met (zeer) kleine cijfers gewerkt wordt.
Een bekend voorbeeld: Wanneer er meer ijsjes verkocht worden, zijn er ook meer inbraken. Dat betekent niet dat ijsjes voor criminaliteit zorgen. Het is namelijk de warme temperatuur die zowel de ijsjesverkoop als de criminaliteitscijfers doet stijgen.
Strategie van tabaksindustrie
Het is een techniek die de tabaksindustrie jarenlang heeft toegepast: in elke gezondheidsstudie waaruit bleek dat roken ongezond is, kon er een foutje gevonden worden waarachter de grote tabaksproducenten zich konden verschuilen. “Een oorzakelijk verband afbranden is gemakkelijk, het bewijzen is heel lastig”, schreef econometrist Sanne Blauw daarover.
Toch wees ook de Nederlandse Gezondheidsraad, dat vergelijkbaar is met ons Sciensano, een officiële instelling dus, vorig jaar nog op nieuwe aanwijzingen dat hoogspanningslijnen tot een verhoogd risico op leukemie kunnen leiden voor kinderen én volwassenen. Zeker met de verdere elektrificatie, raadt de Nederlandse Gezondheidsraad daarom de overheid aan voorzichtig om te springen met de risico’s. De Gezondheidsraad onderzocht ook mogelijke verhoogde risico’s op andere ziektes, zoals ALS, Parkinson, Alzheimer en MS. Daarvoor werden geen verbanden gevonden.
Politiek
Of PFOS wel of niet kankerverwekkend is, is momenteel ook nog onduidelijk, stelt de Vlaamse overheid. Toch worden er al miljoenen euro’s geïnvesteerd in de sanering van vervuilde gronden en wordt 3M verplicht om hieraan mee te betalen.
Het causaal verband tussen asbest en bepaalde ernstige, zelfs dodelijke ziekten, stond al lang buiten kijf. Toch werd het gebruik van asbest in productieprocessen pas stopgezet in 2002 en verbood de EU het gebruik ervan pas in 2005. Of er ingegrepen wordt, hangt dus vaak ook af van (politieke) keuzes waarbij ook andere aspecten dan gezondheid in overweging genomen worden.
Lees ook:
