Kunststoffen vormen een van de belangrijkste uitdagingen op vlak van milieu, klimaat en volksgezondheid. Hoewel niet-fossiele plastics momenteel slechts een minimaal deel van de markt omvatten, investeren vele bedrijven van over de hele wereld in de ontwikkeling van duurzame alternatieven.
Tot op de dag van vandaag is ongeveer 85 procent van al het plastic in de wereld afkomstig uit aardolie. Die productie is vervuilend en draagt bij aan het broeikaseffect, aangezien nieuw koolstof wordt geïntroduceerd in de atmosfeer. Problematischer is echter dat het merendeel van al dat materiaal uiteindelijk als zwerfvuil in de natuur eindigt. Dat 90 procent van al het plastic dat in de oceanen terechtkomt, afkomstig is uit 10 rivieren in Oost-Azië en Afrika is ondertussen een wijdverbreid gegeven.
Fossiele kunststoffen breken niet zomaar af, maar versplinteren langzaamaan tot microplastics die zich ondertussen over de hele wereld hebben verspreid. Sporen van microplastics werden al teruggevonden op de hoogste bergtoppen, in de diepste troggen en zelfs in het menselijk lichaam. De potentiële gezondheidsgevolgen van die vreemde stoffen zijn onderwerp van vele discussies en onderzoeken. Zo heeft bijvoorbeeld bisfenol A, een stof waarmee plastic materiaal transparant wordt gemaakt, een hormoonverstorende werking.
Biologisch ≠ bioafbreekbaar
Het moge duidelijk zijn dat de kunststofindustrie in haar huidige vorm een bedreiging vormt voor mens en natuur. Gezien het economische belang van plastic, is een volledige stopzetting van het gebruik niet aan de orde. Meer klimaatneutrale productieprocessen, die een halt kunnen toeroepen aan de groeiende milieu-impact, dringen zich echter wel op. Biologische kunststoffen kunnen onder meer gewonnen worden uit zetmeel houdende gewassen zoals maïs, tarwe en aardappelen, maar bijvoorbeeld ook uit cellulose.
Belangrijk om te vermelden is dat die alternatieven niet allemaal biologisch afbreekbaar zijn, en dus niet noodzakelijk een voordeel hebben tegenover de klassieke plastics op vlak van vervuiling. De natuurlijke afbraaktijd van de biologisch afbreekbare producten kan variëren, maar in de meeste gevallen gebeurt verwerking via industriële composteerprocessen. Water, koolfstofdioxide en biomassa zijn in die gevallen dan de eindproducten van de afvalverwerking. Het grote voordeel van bioafbreekbare kunststoffen, afgezien van vervuiling, is dat het vrijgekomen CO2 afkomstig was uit atmosfeer tijdens de groei van die gewassen. Het gaat hier met andere woorden om een circulaire koolfstofeconomie.
Zeewier
Het Indiase bedrijf Zero Circle produceert momenteel biologische plasticalternatieven op basis van zeewier, dat bericht Reuters. Die planten groeien bijzonder snel, zonder enige nood aan meststoffen en zijn bovendien zeer gemakkelijk afbreekbaar zonder de noodzaak aan industriële composteerprocessen. Volgens bedrijfsleider Neha Jain is het belangrijkste voordeel van plastics op basis van zeewier ten opzichte van andere biologische kunststoffen dat er geen nood is aan de immense landbouwoppervlakte zoals dat wel het geval is om bijvoorbeeld maïs en tarwe te telen. Op dit moment zijn de productiekosten van Zero Circle nog een veelvoud van de klassieke kunstoffen op basis van aardolie, maar het bedrijf investeert volop om een meer competitief product op de markt te brengen.
